In chimralna hian ‘RINNA’ a khawih thei

By Rev. Lura

A hmasa-in, Thupuan 2:12-17 ilo chhiar hmasa ta ila…

“Nimahsela, tlemin demna che ka nei, khata Balaama zirtirna thu pawm tute emaw in awmpui avang khan; ani chuan milem biakna sa an eina tur leh an inngaihna turin Balaka chu Israela thlahteho hmaah tlukna dah a zirtir kha…………”

He Bible chang hi, Lal Isuan, Kohhran pasarih te zinga pakhat, Pargamos kohhran tana a sawi a ni tih kan hre fur awm e. Pargamos khaw hming a ni ve na chungin, a awmzia chu ‘inneihna’ tih emaw ‘inpumkhatna’ tihna a ni mai a. Kohhran leh Kristiante ni chung reng siin, Lal Isua hi engti takin nge kan lo phatsan theih le…. i han thlir teh ang.!!

Balaama chanchin hi, Numbers bung 22 – 31 inkarah khan kan hmu a. Balaama chu Jentail mi a ni a, engtiziaa Pathianin zawlneia ruat nge a nih kan hre-ril lemlo. Pathian hnam thlan Israel mipuite chuan an chhehvel a mite an hneh zel mai si a. Balaka ram an rawn hnaih tial tial mai si a, Balaka hlau chuan Balaama a pun ta a. Zawlnei i ni a, Israel mipuite hi anchhia lawh teh khai” tiin sum tamtak a phalrai ta mai a…….

(A tawi zawngin…..) Balaama chuan Balaka pawisa alo lak tawh si avangin engmah tihsak loh chu nuam a ti lova, tichuan a ruka thil tih dan tur a duang chhuak ta a ni. Moab hmeichhiate chu Israel mipuite hnaia awm turin a ruahman a. Tichuan Moab hmeichhe hmeltha tak tak te chu, Israel tlangval te chuan anlo nep zo ta lo va, anlo inneih pawlh ta a.

Anlo inneih takah chuan heng moab hmeichhiate hian an thuam chhawm te zingah, Pathianin a duhloh em em “an milemte” an rawn chhawm tel zel avangin Israel mite chu inngaihna sualah an tlu mai ni lovin, milem biakna sualah an lo tlu ta a. Pathian thinurna avangin Israel mi 24,000 thah an ni ta….Bung 31ah, khang thil zawng zawng kha Balaam ruahmanna vek a ni tih kan hmu leh a…Thupuan ah Balaama zirtirna chu Lal Isuan a dem/duhloh thu kan hmu ta zel a ni.

Pathianthu-in, “Ringlo mite nen rual lo taka nghawngkawl bat dunin awm suh u; suahsualna leh felnain engnge intawmna an neih? A nih loh leh thim leh engin engnge inpawlna an neih?….. Milemte leh Pathian biak in pawhin engnge inremna an neih? Keini zawng Pathian nung biakin kan ni si; Pathianin, ‘Anmahniah ka awm ang a, Anmahniah ka leng bawk ang; Tin, an Pathian ka ni ang a, nni pawh ka mite an ni ang,’ a tih ang khan.Chuvangin, ‘An zing ata lo chhuak ula, Ahrangin awm rawh u, Thil bawlhhlawh reng reng pawh dek suh u,’ Lalpan a ti, chutichuan, ‘Ka lawm ang che u a, In tan Pa ka ni ang a, Nangni pawh ka tan fanu fapa in ni ang,’ Lalpa Engkimtitheia chuan a ti, “Chutichuan, duh takte u, chung thutiam chu kan neih avangin, tisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawngah i intifai ang u, Pathian tih dek chunga thianghlimna tifamkimin.” 2 Kor 6:14-19)

Kan hriat theuh angin, Kohhran awmzia chu koh chhuahte (Ecclessia), pawl inpumkhat satliah nilo, khawvel mi ni lo, Lapa tan liau liau a, a hrang a koh chhuah, Pathianin khawvel lak ata a ‘kohhran’, a ma ‘fa’ a a vuah, kristaa hnam thar a din, ‘vankhua leh tui nihna nei te’ an ni. Balaam zirtirna chu khawvel leh kohhran indaidanna tichhiat a ni a, a rah chhuah chu milem biakna a ni.

Kan thil hmuhmaih leh palzam chi hauh lo chu, sum um avanga – khawvel nena inthianna in a hrin chhuah chu milem biakna hi a ni. He thil pahnih a dah kawp hi thil mak tak a ni. Korinth thawn khatah khan he thil pahnih hi a sawi kawp tawh bawk a. Khawvel (Tisa) thilah pawh he thil pahnih hi Pathian huat zawng a ni a, thlarau lamah pawh hian he thil pahnih hi Pathian huat zawng tho a ni. Jakoba 4:4 ah khan he thu bawk, “khawvel thian nihna hi Pathian hmelma nihna a ni tih in hre lo vem ni?” tih thu kan hmu leh a ni. Khawvel nena inpumkhatna leh inneihna chu Pathianin a duhlo hul hual a. Sum pawh hi Pathian dona bawk a ni.

“Pathian leh sum rawng in bawl kawp thei love” (Mat 6:24). Mihring chuan a pakhat zawk zawk rawng abawl a ngai….lum si lo vawt silo…Lal Isuan a duh hek lo.. Setana Krista dotu a ni a, tisa chuan Thlarau Thianghlim a do a, khawvel leh sum chuan Pa Pathian an do a ni. Khawvel chuan Pa a do va. Johana pawh khan, “Miin khawvel a hmangaih chuan, Pathian hmangaihna chu amahah a awm lo” a ti. Sum chuan Pathian a do a, miin sum rawng a bawl phawt chuan Pathian rawng a bawl thei lo.

Hetah hian thil pawimawh tak mai kan hmuh chu; sum chu Pathian dona a ni. Milem mai ni lovin, khawvel nawmsakna leh suahsualna hrang tamtakte hi sum vanga lo awm a ni. Tunlai kristiante hian tual an that emaw, lei/dar/rangkachak a siam milem an bia emaw a ni kher lovang. Mahse sum um na lam chi, sum avanga chauh a rawngbawlte, sum hmuhna tura a ruka thil kan tih te, sum hmuhna tura kan tlante, Lal

Isua hawisan a, rinawmlohna khura kan zuan luh chuan, milem biaknen thuhmun a ni. Milem kalhmang chu sum hi a nih avangin, Pathianin sum lak atanga min tihran a tum a. Inngaih leh milem biak hi Pathian hawisan na ve ve a nih avangin a inzawm a; chutiang bawkin sum leh pai it chu khawvel nen a inzawmna a ni bawk .

Balaama hnathawh chu khawvel leh kohhran inzawmtir a ni. Min hmangaiha min chhandamtu Lal Isuan a duhlo tih hre chungpawh in, Balaama zirtirna Lal Isuan a duhlohna chhan zir chian leh hriattiam a, zawm tum kan tlem hle. Tunlai hunah Pathian faten ropui an duh a, neih tam lehzual an duh a, thianghlimna leh nun faina lam an ngaihtuah lo. Tichuan sual lama rah chhuak turin Balaama zirtirna lam an hawi a, Lalpa hming tihchhiat an phal thin.

“Amaherawhchu, hausak tumte chu thlemnaah te, thangah te, atthlak leh tikhawlo thei duhna tam takah te an tlu lut thin, chung duhnate chuan chhiatna leh boralnaah chuan mite a tipil thin.Tangka sum ngainat hi sual tinreng bul a ni si a; chu chu thenkhatten an awt a, rinna chu an kal bosan a, anmahni leh anmahni lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk a. Nimahsela, nang, Pathian mi, chung thilte chu tlansan la, felna te, Pathian ngaihsakna te, rinna te, hmangihna te, dawhtheihna te, thuhnuairawlhna te um zel rawh.

Rinna intihsiakna tha chu bei la, chatuan nunna chu vuan rawh; chu mi chang turin koh i ni a…..” tih hi tunlai Mizo Kristian te tana Bible chang pawimawh tak a ni. “Pathian chhungte chu Pathian nung Kohhranho, thutak ban leh innghahna chu an ni” (I Timothy 3:15). Kan Kristianna leh kan Chatuan Nunna neih hi thil naran a nilo.

Tunlai a ‘Mizoram chanchin’ kan lo chhiar ve thin tamtak te hian ‘min barakhaih’ thin hle mai. A bik takin sum lak a kan mit a del nasat tak zia hi sawi uar a tul hle dawn niin a lang.

Rom lehkha thawn a Paula’n a sawi, “Pathian hre siin Pathian angin an chawimawi lo va; lawmthu pawh an sawi hek lo; thil lawilo an ngaihtuah ta zawk a, an thinlung chu a lo thim ta a. Finga inngaiin mi aah an lo chang a, …………..Chuvngin an taksa zahthlak taka insiamtawn turin an thinlung chakzawng anga thil bawlhhlawh tih phalin Pathianin a hawisan a ni. Pathian thutak chu dawta chantirin, a Siamtu biak aiin, a siama chu biain a rawng an bawl ta zawk si a” a tih angin, ringlo mite nen in hian kan ‘in-zawl’ lutuk ta em ni le?

India ram chhunga awm, Indian kan nih ve miau avangin, hnam thil-ah chuan lo inpumkhat ta pawh ni-ila, thlarau lam leh sakhaw thilah hi chuan kan Pathian hi a thikthu a chhe ve a ni tih hi i theihnghilh lovang u. Parliament a ni emaw, India/khawvel ram hruaitu lu te kan dawr a nih pawhin – Lal Isua duhdan dah pawimawh ngam zel ila. Ringlo miten Zoram min rawn chiahpiah a, an sakhaw thil te thlenga an rawn zalen pui dawn a nih ai chuan, sum tamtak te pawh chhandamtu hmingin i hnawl thak thak ngam thin ang u.

Tunah pawh kan Zoram chhungah ngeiah pawh ‘Hindu sakhua’ buaipuitu te anlo awm tan hial ta mai. Thlarau chhandamna leh chatuan Nunna (Van ram kawng), ala hre velo hnam-te kawh hmuh tura ‘Mizo missionary pasaltha ten’ mahni inlum chhuahsan a, an ram mut mek lai a, Pa hnen thlenna tura ‘Kawng leh Thutak leh Nunna’ pawh ni hleilo kanlo buaipui tan ta hi ….a pawi hle.

Tunlai kan Zoram nunphung hi ngun takin han thlir ta ila, (a tha lam sawi tur tamtak awm ve tho mahse) Sum hmuhna tur a awm chuan kan bawh hum hum a, natna hrileng engemaw deuh alo awm chuan kan chi-ai leh mur mur bawk a. “LALPA i Pathian aw hi ngun taka i ngaihthlak a, a mithmuha tha a tih zawngte i tih a, a thupekte i ngaihsan a, a thuruat zawng zawngte i pawm chuan, Aigupta mite chunga hri ka lentir tak angte kha i chungah reng reng ka lentir ve lo vang: LALPA a tidamtu che ka nih hi,” (Ex:16:26) a tih kha. Khawvel a ni a, thli engpawh alo tleh ang….engkim laka chhandam kan ni tur a ni.

Sum kan um luat avangin, chhungkaw tamtakah Setanan thut hmun a rem mek. Kan fate-ah setana’n lalna a chang a, ruih hlo avangin inchhungkhura thlamuanna a bo zo mai nilo in, setana biate kan lo awm ta hial mai, a va rapthlak tak em! Ram a changkang tial tial a, Kristiante nihphung tur ni miahlo ‘neih in ang inkawp’ te kan sawi ri tan ta mai bawk a. Internet kan hman dan te, SMS kan hman dan tamtakte pawh hi a rapthlak ta tak zet mai. Eirukna in sum leh pai a siam a, Sum leh pai in changkanna ah min hlangkai a, changkanna in Pathian min tluksan tir leh si.

Kan fa duhlaite drug addict lo ni-in – satan-an, inti thu nei takin, khawvel atang-in min hnuh chhuah sak mek bawk a….a la hnuk chhuak zel dawn. “Keiin khawvel ka ngam ta” ti tu Lal Isua’n, “ Ka hnenah lokal ula keiman ka chawlh tir ang che u” a tih kha, sualsim a ama lam hawite chu Pathianin a fa duhtakah minla vuah leh thei a ni. Bible a fapa tlanbo-ah khan a chiang hle.

Mizote hi, hi Lu la hnam kan nihlai pawha Pathian zawn chhuah hnam kan ni a. Tirhkoh Paula’n, “..Tuna Pathian in lo hriat hnu hi zawngin”ni lo, Pathian mi hriat in lo nih hnu hian tih tur a ni zawk e…(Ga. 4:9) alo tih ang-in, Zo-fa te hian Pathian kan hria ni mai lovin, Pathian mi hriat kan lo ni ve ta hi a ropui hle. Chu mai piah lamah “Pathian fa” a vuah kan lo ni ta hi, Pathian hmangaihna thuk zia lo lan chhuahna a ni a. Sum tamtakin a lei phak loh ‘Pathian fa’ kan nihna hlut zia hi ringtu tamtak te hian kan hre thiam pha meuhlo niin a lang.

Pathian nena kan inzawmna hi Indian rupees, American Dollar, ‘Euro’ emaw ‘British Pound’ etc. eng ang a tam pawha tih chingpen chi a nilo. Khawvela cham kumhlun tur tumah kan awm silo. “Khawvelah hian engmah kan luhpui si lo va, engmah kan chhuahpui thei bawk hek lo.” (I Ti.6:7)

“In chimral” kan tih fo pawh hi ngaihtuah ngun a tha. Hnamdangin min rawn chim a nih ngat chuan, Bengali hovin Cachari te, Tripuri etc. an chimral ang satliah ngawt kan ni ve lovang. Hnam in chim-na mai piah lamah, Lal Isua thisen hlu takin a lei, Mizo kristian te ‘thurin’(rinna)leh thisena min leitu Lal Isua nena kan ‘relation” a khawih tel lovang tih a sawi theih loh. Kristian state kan in tih ngamloh hun ala thleng thuai mai thei. Quality lam chu thu hran nise, tunah pawh tu tu te emaw avangin, kan Kristian parcentage in 100 % a kawk pha tawhlo hle a nih hi. Chuvangin kan in-chimral a, kristianna leh rinna a khawih tel a nih chuan Pathian pawisawina a ni… a hlauhawm khawp ang.

Lal Isua lo lan a hnai tial tial a, khawvel intlansiakna a nasa tial tial a, hmasawn ve lo ram nih a hre-awm rual rualin, hmasawn duh luat avangin zuan loh tur lam kan zuan palh a hlauhawm hle….thil reng reng hi ‘rinawmna leh taimakna’ in a hlawh chhuah chin chu a zahawm in a tlo, Pathian pawhin mal a sawm thin. “.. a thupekte kan zawm a, a mithmuha thil lawmawm kan tih thin avangin, kan dil apiang a hnen ata kan hmu zel thin a ni.” Tirhkoh Johanan a tih kha.

Tunah chuan thenawm pa neih ang neih ve kan duh avangin….mi tamtakin sum kan um ruih ruih a, kan Kristianna pawh a dal tial tial tih kan hmu thei ang. Mahni dawhkan atang a eiruk chu thil nep tak alo ni ta. Pahian thu thiam taka sawi pap pap thin te, Camping na-ah pawh speaker atan a it awm khawpte pawhin, miin an hriat chhuah dawn loh phawt chuan, sum tamtak tak kan chhep-relh hmak duh ta zel mai le, chiahpuam kan ti…in bum pawh pawi kan ti miah ta lo. Central lam lahin sum tamtakin Mizoram min vur dawn mek bawk a. Zoram lahin mamawh leh hmasawnna tur kan ngah bawk si. Centralin Zoram tan sum engzat pawh rawn pe rawh se……….a rawn pekna chhan dik taka sum a kal theihnan, kan kut i silfai sauh sauh ila, eiru tute hi Zoram hmasawnna daltu, Pathian leh ram hmelma an ni tih i hre reng ang u. Pathian kan hlau lo a nih pawhin…Lal Isua, nang leh keimah avang a sawisakna tinreng a tuar hnu-a, kan tana Kraws lera khenbeh hmel kha rilru mitthla-in i thlir nawn thin ang u. Lal Isuan a hmangaih che a sin.

UT kan nih atanga vawiin thlengin Zoram hian thil hlu leh chhenfakawm kan neih hi a hun tawh hle, mahse, eirukna avangin thil sawitham kan la nei tlem hle. Tunah pawh, Sairanga rel (train) luh chung -chang te, Sports Complex, Hydel Project liantham pawh kan han sawiho ve leh ta lauh lauh mai le. Tun atang hian ram hruaitute tan fimkhur taka thil ruahman a hun hle. Ram changkangah pawh Stadium chim leh mi chuti zat an thi tih te hriat tur a awm leh zauh thin. Ram tan a mualpho thlak khawp mai. A hawn hnu reilo te-ah, ‘a chhia’ tih thawm a awm tawh lohnan, Mualpui Sports Complex te, rel kawng te pawh hi hman tlak leh tlo tura kan duan thiam a hun ta.

Tuikuk pa leh American pa van ram suah tuah dan a in anglo thei ang bawkin, Rel han tih hian, mi tamtak mitthlaah chuan, Silchar rel station a han lang phawt a, chutah vai hang chhe pui pui leh ‘Coolie’an han bawr khat luai turah kan ngai leh ang a….kan tim ur ur a ni ngei ang. Chutih lain, Pu Hawla chuan “Japanese Bullet train” ang chi, a chhung pawh thianghlim leh ‘air-conditioned’ thlap a suangtuah daih mai thei bawk – kan hrelo le.

Pu Hawla vision tawmpui phalo – material suppliers te, material lo receive tu JE/Overseer te, countersigntu SDO leh, bill checktu Bill Asst/Accountant leh Pass-tu Executive Engineer/SE te thleng pawhin anlo awm mial mai thei, ram leh hnam tan a rohlu – hun rei tak daih tur ngaihtuah pha tura instruction/counselling neihpui hial pawh a tha mai thei, sak leh zen zen a har tawh dawn si a. Tunlai Kristian in ti tamtak te hian – eiruk hi – sual, ram leh hnam tan a thil pawi a nih kan hre phal meuh tawh si lo. ‘Chance’ a awm chuan, eiruk huam huam duh vek kan ni emaw tih mai tur a ni tawh si a. Sorkar hnathawk te Ram leh Hnam tan a thudik tan a ding tlat ngam tura infuih sauh sauh a tha.

In ngaihtuah harhna hun tha kan la nei, Mizovin thufing “Sebo hnu-a, Se kawngkhar” tih kan neih kha maw le. A tlai tawh hnu chuan in ven lawk hian awmzia a nei tawh lo….tihna a ni. Satanan Mizoram hi, kan sihhnipna lai tak ‘sum tamtakin’ a rawn run mek zel a, kan harh chhuah a, kan fimkhur a hun tak zet ta mai. Sum hi a lak luh dan dik leh hmanna tur diktaka hman hi a pawina awmlo. Mahse, lakluh dan thianghlim lo te hian sual a ti zalen a, hmanna diklo leh thalo – nawmsaknate, ruih theih thilte, hurna te, mit chakna te hian boralna leh lungngaihna ah min hnuk luk thin. Pathian nena kan inzawmna ti chhe thei lakah reng reng i fimkhur ang u.

Tirhkoh Johana’n, “Khawvela thil awm zawng zawng, tisa chakna te, mit chakna te, dam chhung ropuina lemte hi Paa chhuak a ni lo va, khawvela chhuak a ni zawk si a.Khawvel hi a chaknate chawpin a boral mek a ni, Pathian duhzawng titu erawh chu kumkhuain a awm reng ang.Naute u, hun hnuhnung ber chu a ni ta e, Krista dodaltu a lo kal ang tih in hriat ang khan, tunah pawh Krista dodaltu tam tak an lo chhuak ta; chuvang chuan hun hnuhnung ber a ni ta tih kan hria e”.
(I Jn. 2:16-18)

Amen.

Source : misual.com

Post a Comment

Previous Post Next Post