Kaladan Multi Modal Transport Project in Mizoram.

Kaladan Multi Modal Transport Porject hian Mizoram chhung kawngpui Km 99.830 a kaltang dawn a, inkalpawhna leh ei leh bar lakna kawng pawimawh tak a nih rualin mi tam tak tan chhiatna leh harsatna siamtu a ni ang tih a hlawuhamw hle.
Tunah pawh Lawngtlai atanga a kawng pen tannaah hian Lairam Isua Krista Baptist Kohhran (LIKBK) Biakin leh Assam Oil Corporation (AOC) filling station(Petrol Pump) te an awm a, hengte hi kawng peng var hek hawk siam turin lak an ngai a. Thlanmual pahnih- Lawngtlai III thlanmual 1.00 – 1.150 km ami leh Chanmari thlanmual 2.800 – 2.900 km a awm te pawh hi kawng ‘Area’(Right Of Way -ROW) duh ang tawk valh dawn chuan a then lai sahthlak ngai tura ngaih a ni. Kan Sakhaw biakna hmun kher paltlang angai tlat te, kan chhungte mualliam tawh kan dahna hmun Thlanmual pawh zuah a nilo te hi a rapthlak hle a ni.
Project Road hi Tuifinriat zawl (sea level) atanga teha 780mtr (Lawngtlai Town) leh 56mtr (R.Zocha, Indo-Myanmar Border) inkara kal tura ruahman a ni. Project awmna hmun ah hian ruahtui kum khat ah 2540 mm vel a tla a, cyclone tlehna thin hmun niin Bay of Bengal atanga cyclone lo tleh chu a tuar ziah thin a ni. Kawng laihzau a nih a ramri a luite lawng kaltheih tura tihzau a nih chuan thli kawng tha tak kan siam danw tihna an ni a, helai vel a mite chuan nasa lehzualin kumtin thlipui (cyclone) an tuar ziah ngei ang le.
Project awm na hi khawvela lirnghing (earthquake) tamna hmun Seismic Zone V a awm a ni a. Project awm na hmun ah hian lirnghing intan chiah lo mahse a chhehvela lirnghing chu tun hma atangin a lo tem reng reng thin a ni. Kawnglaih in hmun tam takah lei a tih ngheh loh dawn aavngin furpui leh abul hnaia lirnhgning chuan leimin tam tak a siam belh ang tih a hlawuhawm hle.
Kawng kalna tur hmun ah hian mau hung nei chi leh neilo chi te, hruizam te a awm ber a. Mau tam ber chu Mautak (Meloccana cf. baccifera) an ni a, za zelah 90-95% an tling hial a ni. Mau hung nei chi hi hectare khatah 68 atanga 100 vel an awm a, hung neilo chi hi chu hectare khatah kung 3000 vel awm anga ngaih a ni. Ramngaw hausakna lak chhuah ber chu mau leh hruihnang (inchhung bungrua leh rap-in sakna’na hman) te, thingzai, di, thei rah, boulders leh thildang te an ni. Hmun tam takah heng kan ramngaw hausakna te hi daidar niin tih riral a ni ang tih a hlawuhawm hle bawk.
Project kawng in a pal tlang khua ah te hian Lai, Riang (Bru) leh hnam dang te an awm a. Tun ah hian heng tribal khua te dinhmun kimchang hi kan sawi mai thei lova. Amaherawhchu heng khua te hi lo neih leh ranvulh ringin an hmanlai nun an la chhawm zel a ni. Mi tupawh chimral hlauhawm khawpa a eizawnna tihchhiatsak an awm a nih chuan a inzirna’n Rs.2000/- thleng a tanpui theih a ni ang.
Kawngpui siam anih dawn hian thing kih leh hnim samfai chu tih mak mawh a ni a. Thing kih tur te hi teh kualin G2 leh G3, chung chu thing puitling tawh an ni.Heng thing kih anih avang hian ram ngaw leh nungchate inlaichinna (Ecological balance) a nghawng chhe thei a, entirnan, Sava leh Ramsa thenkhat chu hmun danga an pem angai dawn a ni.Thingkih hian sik leh sa pawh tlemin a tidanglam thei a, chung te chu tuihawk luan dan lo danglam te, khaw lo lum deuh te pawh ani thei ani.
He kawngpui hi siamzawh alo nih chuan ramri veng turin khawilam ve veah pawh sipai engemaw zat dah a ngai dawn a, ramri vengtu sipaite mai bakah helai hmunah hian Link hel ho (armed insurgent group) tam tak an awm bawk aavngin heng helho leh sipaite lak atang hian mipui ten harstana ana tawk fo ang tih a hlawuhawm hle, chubakah checkpoint tam tak a am dawn avangin human rights bawhchhiatna tam tak a awm ang tih a hlauhawm hle.
Heng bakah hian a chhehvel a mite hi mirethei tak tak Below Poverry Line (BPL) kan tithe an ni a, a pumpuia chhutin 30 % helai hmuna cheng te hi BPL chhungkua an ni, heng bakah hian HIV/AIDS te, nawhchizawrh (prostitution), mihring hmanga sumdawnna (human trafficking) te a hluar phah anga, hnamdang ten en insi renga kana wm chuan kan hnam dam khawchhuahna atan a hlauhawmin chimral (assimilate) kan nihna kawng sialtu a ni thei a ni.
any comments/feedback at facebook
Previous Post Next Post